© 2010-2015 Fundacja Humanites
Jak wzmocnić poczucie wartości u nastolatków?
Dorastanie to etap tworzenia się tożsamości i ważny czas dla poczucia własnej wartości. Okres dorastania to bardzo intensywny czas dla nastolatków. Zmiany zachodzą niemal w każdym obszarze życia – fizycznym, psychicznym i emocjonalnym. Ten etap poszukiwania siebie określa się mianem formowania własnej tożsamości. Posiadanie własnej tożsamość to posiadanie jasno sprecyzowanych celów, wartości, przekonań, potrzeb. To również świadomość tego kim jestem, co lubię a czego nie, jak widzą mnie inni, co jest dla mnie ważne w życiu. W tworzeniu się dojrzałej tożsamości niezmiernie ważną rolę odgrywa poczucie własnej wartości nastolatka. Dorastanie dziecka to trudny czas dla rodziców.
Dorastanie nastolatka to również trudny czas dla rodziców i innych bliskich mu osób. Dorośli mogli nie przywyknąć jeszcze do tego, że ich dziecko chce samo podejmować decyzje, popełniać błędy i się na nich uczyć. Obawiają się, że decyzje podjęte przez ich dziecko nie są właściwe, że przez nie dziecko będzie cierpiało, dlatego często włączają nadmierną kontrolę, co z kolei budzi w nastolatku bunt, niechęć i opór.
Różnice w zdaniu między rodzicami a nastolatkami nie muszą jednak budzić konfliktów. Jeśli rodzice uszanują odmienny punkt widzenia dziecka, wówczas dzieci nie czują przymusu walki o swoje poglądy, wtedy tworzy się miejsce do dyskusji i szacunku dla argumentów drugiej strony.
Mieć poczucie własnej wartości to znaczy lubić siebie
Poczucie własnej wartości to akceptowanie siebie, lubienie siebie. To znajomość swoich zalet oraz wad. Akceptowanie ich oraz chęć rozwoju (zwiększanie swoich umiejętności, praca nad wadami).
Budowanie poczucia własnej wartości odbywa się za pomocą dwóch ważnych czynników:
- porównywania przez młodego człowieka tego, kim jestem z tym, kim chciałbym być
- poczucie wsparcia ze strony znaczących dla siebie osób, czyli rodziców, rodzeństwa i rówieśników.
Oba te czynniki wywierają na siebie wpływ. Jeśli więc nastolatek jest taki jaki chce być, postępuje zgodnie ze swoimi wartościami i przekonaniami oraz wie, że ważne dla niego osoby lubią go, pomimo tego, że popełnia błędy, pomimo tego, że ma problemy ze skórą, za duży nos i gorszy okres w szkole, wtedy ma wysokie poczucie własnej wartości.
Natomiast jeśli nastolatek jest zadowolony z siebie, czuje spójność swoich wartości z tym co robi, ale nie ma wsparcia od ważnych dla siebie osób jego poczucie własnej wartości jest niskie. Jeśli nastolatek ma wsparcie od bliskich, ale z jakichś przyczyn nie postępuje zgodnie ze swoimi wartościami, jego poczucie własnej wartości również będzie niskie.
Przeczytaj również o bezpieczeństwie dziecka w sieci.
Co robić, aby wzmocnić poczucie własnej wartości u nastolatka?
Zastanów się, jakie indywidualne zdolności posiada Twój nastolatek i wspieraj go w rozwijaniu ich (zauważaj osiągnięcia w tych obszarach – zaproponuj kurs rozwijania tych umiejętności). Dzięki temu nastolatek poczuje większą spójność wewnętrzną.
Zgodnie z teorią Gardnera jest osiem podstawowych zdolności:
- językowa – wyjątkowa umiejętność pisania, używania słów do wypowiedzenia tego co się chce przekazać
- matematyczno-logiczna – logiczne rozumowanie i liczenie
- wizualno-przestrzenna – malowanie, rysowanie, artystyczne fotografie, rzeźbienie
- muzyczna – układanie piosenek, śpiew, granie na instrumentach
- ruchowa – zdolności manualne (precyzyjne np. umiejętność naprawy tel. komputera, chirurgia, oraz sportowe, gimnastyka, taniec,
- interpersonalna (społeczna) – umiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów
- intrapersonalna (intuicyjna) – umiejętność skupienia uwagi na swoich uczuciach, umiejętność wyciągania wniosków z przeżytych doświadczeń i umiejętność planowania
- przyrodnicza – umiejętność rozumienia praw natury i postępowania zgodnie z nimi.
Powierzaj nastolatkowi odpowiedzialne zadania, stawiaj realne cele – aby młody człowiek mógł być zadowolony z siebie, rodzic powinien stawiać przed nim zadania, które będą dla niego wyzwaniem, ale będzie on w stanie je zrealizować.
Rozwiązuj konflikty metodą bez porażek, dzięki niej nastolatek poczuje, że jego zdanie jest dla Ciebie ważne. Jej zasady:
- Rozpoznaj konflikt i go nazwij
- Wyraź zrozumienie dla uczuć i potrzeb dziecka
- Wspólnie poszukajcie możliwości rozwiązania konfliktu – zapisujcie wszystkie propozycje na kartce – nawet te, które wydają Ci się najbardziej niedorzeczne
- Wspólnie wykreślajcie te rozwiązania, na które się ktoś nie zgadza
- Z wypisanych rozwiązań wybierzcie takie, które jest możliwe do przyjęcia przez obie strony
- Zaplanujcie wykonanie wybranego rozwiązania
- Wykonajcie wybrane rozwiązanie
Stosuj pochwałę opisową zamiast chwalić nastolatka słowami: cudownie, wspaniale, jesteś taki mądry. Powiedz: „Dzięki temu, że pozmywałeś naczynia, mogę szybciej przygotować obiad.” „Przygotowywałeś się do klasówki przez tydzień i dostałeś piątkę – Twoje wysiłki zostały nagrodzone.”
Dowiedz się więcej o tym jak pomóc dziecku w uczeni się na własnych błędach.
Pochwała opisowa sprawia, że nastolatek sam może wyciągnąć wnioski o sobie jako o osobie odpowiedzialnej, zaradnej, takiej na której można polegać.
Warto jest wzmacniać poczucie własnej wartości u nastolatków. Dobre myślenie o sobie, lubienie siebie wpływa na każdy aspekt życia każdego z nas.
Znajomość swoich wad i zalet, odnoszenie sukcesów w najciekawszej dla nas dziedzinie i wsparcie ze strony bliskich to niezmiernie ważne aspekty udanego, szczęśliwego życia.
————-
Autorka: Anna Mućka – psycholog
Prowadzi warsztaty rozwoju osobistego oraz coaching, w tym coaching rodzicielski, a także warsztaty dla rodziców „Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły”, „Rozwiązywanie konfliktów”, „Budowanie pewności siebie u dzieci”. Prowadzę również ogólne warsztaty rozwojowe: „Asertywność”, „Radzenie sobie ze stresem”, „Pewność siebie”, „Efektywność osobista”. Tematem wychowania zajmuje się od ponad dziesięciu lat. Przez ten czas obszar jej zainteresowań się zmieniał, na początku drogi dużo uwagi poświęcała wiedzy na temat rozwoju dziecka i tym jak najlepiej je wspierać w ważnych dla niego momentach. Po pewnym czasie zainteresowała się również wspieraniem rodziców w ich indywidualnej ścieżce rodzicielskiej. Stara się na wychowanie patrzeć holistycznie, zarówno z punktu widzenia dziecka jak i rodzica. Więcej o działalności Pani Ani znajdziecie na stronie: www.mocinspiracji.pl
Kilka sposobów na walkę z nieśmiałością sytna znalazłam na http://kidini.pl/niesmiale-dziecko-jak-wzmocnic-pewnosc-siebie-u-malucha/ moge polecic, bo u nas się sprawdziły